Of het nu om je directe collega gaat, je leidinggevende, of om iemand waaraan je leiding geeft: omgaan met dominante persoonlijkheden op de werkvloer kan een hele uitdaging zijn. Zo is er die collega die zijn idee altijd zodanig doordramt, dat je er uiteindelijk maar in mee gaat. Of is er dat teamlid die nooit luistert naar wat je zegt.
In iedere organisatie word je wel eens geconfronteerd met dominant gedrag. Een bazige collega is vaak enorm bepalend voor het team waarin je werkt. Hoe kun je nou het beste omgaan met ‘rode’ mensen, zonder direct in een conflict terecht te komen?
Hoe herken je een dominante collega?
‘Dominantie’ is een breed begrip waar ieder een eigen definitie van heeft. Er zijn dan ook verschillende vormen van. De ene persoon is luid en aanwezig, de ander onderbreekt continu en luistert nauwelijks. Maar deze mensen hebben één ding gemeen: ze nemen ruimte in. Heel veel ruimte. Dit zijn kenmerken van een dominante collega:
- Ze hebben graag het laatste woord. Jij begint een zin, zij maken hem af. Niet per se zoals jij hem bedoelde.
- Ze luisteren niet echt. Of beter gezegd: ze wachten gewoon tot jij klaar bent met praten zodat zij weer kunnen beginnen.
- Ze nemen beslissingen voor anderen. ‘Laten we het zo doen’ betekent eigenlijk: ‘Ik heb al besloten dat we het zo doen.’
- Ze zijn niet bang voor confrontatie. Waar jij de harmonie probeert te bewaren, gaan zij vol gas de discussie in.
Herkenbaar? Dan gaan geven we je nu 4 tips om succesvol met deze collega’s te communiceren.
Onze tips voor het omgaan met dominante collega’s
Hoe kun je daar nu het beste mee omgaan? En wat als je zelf liever confrontaties uit de weg gaat en de samenwerking harmonieus wil laten verlopen? Mandy Tilleman, één van onze trainers en expert op het gebied van communicatie en assertiviteit, geeft je enkele tips om op een invloedrijke manier met je bazige collega te communiceren.
#1 Spreek je uit – en wees duidelijk
Dominante collega’s gaan vaak over jouw grenzen heen. Tijd om je uit te spreken! Dit betekent niet dat je hard tegen die persoon in moet gaan, maar wél dat je helder aangeeft wat jouw grenzen zijn. Spreek bijvoorbeeld vanuit je gevoel:
‘Ik vind het niet prettig dat ik mijn zin niet kan afmaken.’
Of geef aan welk effect het gedrag van je collega op jou heeft. Vertel wat je ziet of hoort en wat het met jou doet:
‘Ik merk dat je altijd als eerste antwoord geeft op een vraag. Daardoor haak ik af en houd ik mijn mond.’
Zo houd je die persoon een spiegel voor. Tegelijk geef je diegene ruimte om er zelf over na te denken. Soms zijn mensen zich helemaal niet bewust van hun gedrag of het effect dat ze hebben op anderen!
Afhankelijk van de reactie kan je verder in gesprek met elkaar. Bagatelliseert je collega het (‘Nou, dat ligt echt aan jou,’) dan kan je je grenzen verder aangeven door je verwachtingen uit te spreken. Zoals:
‘Ik wil ook graag mijn punt maken voordat we een besluit maken.’
#2: Houd het kort en constructief
Ga je jouw dominante collega op zijn of haar gedrag aanspreken, dan kun je dat op verschillende manieren doen. Onze tip hierbij is om het helder en constructief te houden, want dat is waar een dominant iemand behoefte aan heeft. Met ‘helder’ bedoelen we vooral: houd het kort en bondig.
Hoe meer woorden je eraan geeft, hoe groter de kans is dat jouw dominante collega afhaakt en niet meer naar je luistert. Een goede opzet is: dit is wat ik zie en/of hoor, en dit is wat dat doet met mij.
Zo wordt de kans groter dat ze ook echt naar je luisteren. Dit is dus niet handig:
‘Ik weet niet of je het doorhebt, maar je bent vaak degene die als eerste praat en dat zorgt ervoor dat ik me een beetje buitengesloten voel in de gesprekken.’
Beter is dit:
‘Je neemt vaak als eerste het woord. Daardoor kom ik er lastig tussen.’
Kort, duidelijk en rechtdoorzee. Zo spreek je hun taal en blijft de boodschap hangen.
Bonustip: Wil je meer weten over tactvolle manieren om feedback te geven en collega’s aan te spreken op vervelend gedrag? Download dan hier het e-book ‘Mag ik je feedback geven?’
#3: Kies je woorden zorgvuldig
Bereid goed voor hóe je de boodschap wil brengen. De manier waarop je het zegt, bepaalt hoe het wordt ontvangen. De juiste woorden en toon zijn dus key. Anders loop je het risico dat je collega meteen in de weerstand schiet. Dit kan bijvoorbeeld klinken als een aanval:
‘Wil je mij eens laten uitpraten?’
Een vriendelijk, maar duidelijk alternatief is:
‘Ik wil graag mijn punt afmaken.’
Ben je leidinggevende en wil je feedback geven aan een teamlid? Dan adviseren we je om je extra bewust te zijn van je functie. Teamleden kunnen het als heftig ervaren als ze door hun manager worden aangesproken. Sensitiviteit en de juiste toon zijn dus cruciaal.
Check of je duidelijk bent
Soms denk je dat je heel duidelijk bent geweest, maar blijft het gedrag van je collega hetzelfde. Dan is het tijd om te checken of je boodschap echt is aangekomen. Vertel nogmaals, in andere woorden, waar je last van hebt. Ook geef je aan dat je dit al meerdere keren hebt aangekaart. Geef ten slotte aan welk gedrag je graag wél bij je collega wilt zien.
Gaat het om een collega die hiërarchisch boven jou staat? Dan snappen we dat het extra spannend kan zijn. Maar onthoud dat dominante mensen houden van duidelijkheid. Wees dus niet bang dat je te veel in de herhaling valt.
Het effect van een dominante collega op jezelf
Op de juiste manier omgaan met mensen die een dominante persoonlijkheid hebben, verloopt de ene keer soepeler dan de andere keer. In sommige gevallen is de betreffende persoon zich helemaal niet bewust van het gedrag. Het kan zomaar zijn dat zij reageren met “ohjee, maar dat is niet de bedoeling”. Onafhankelijk van de reactie die je krijgt van je dominante collega wanneer je je grenzen aangeeft, is het ook interessant om bij jezelf te onderzoeken wat jij precies dominant gedrag vindt. En wat precies vind je vervelend aan dat gedrag?
Een positieve manier om dominant gedrag te benaderen is vanuit kwaliteiten. Dominantie is vaak een doorgeschoten kwaliteit: wanneer je teveel geeft van iets waar je goed in bent, wordt het je valkuil, omdat het irritant wordt voor anderen.
Zo kan een kwaliteit als ‘betrokken zijn’, doorschieten in de valkuil ‘belerend zijn’, waar jij een allergie voor hebt. Misschien omdat het een kwaliteit is die je zelf graag meer zou willen bezitten.
De Ofman kernkwadranten kunnen je helpen om hier inzicht in te krijgen, voor zowel jezelf als voor je collega. Want hoe zou het zijn als je erachter komt dat dat dominante gedrag van je collega eigenlijk voortkomt uit een hele mooie kwaliteit?
